منشاء هنر از منظر صدرالمتألهین

author

Abstract:

صدرالمتألهین بیش از سایر فیلسوفان مسلمان به بحث و نظر از منشأ هنر و آفرینش هنری می‌پردازد. به نزد او، خلیفه الهی بودن انسان، عرضه شدن هنرها به انسانها در عوالم ونشئه­های پیشین آفرینش، الهام، گرایش­های غریزی بویژه میل به عرضه و به نمایش گذاشتن آثار و خلاقیت­ها، میل به اتمام و اِکمال آثار و آفرینش­ها، میل به تزیین و زیباسازی آثار و تجلیّات طائر قدسی از جمله منشاء­های هنر است. این مقاله می‌کوشد با تکیه بر اشارات پراکنده صدرا در مواضع مختلف او، به بازسازی نظریه او در باب منشأ آفرینش هنری بپردازد که در این میان مفهوم محوری خیال است و منشاء قریب همه آثار هنری محسوب می‌شود؛ به گونه‌ای که بر اساس علم النفس صدرایی دو قوّه خیال و متخیّله نقش اساسی در آفرینش هنری دارند. قوایی که در پیوند با دریافت خاص از انفصال صور خیالی قرار داشته و دیدگاه متمایز او را از ابن‌سینا شکل می‌دهد.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارتباط عشق و شهادت از منظر صدرالمتألهین

هنگامی عشق حقیقی که همان عشق به خدا، صفات و افعال اوست، حقیقت نابش را جلوه‌گر می‌کند که به طمع بهشت و یا ترس از دوزخ نباشد، بلکه عشق به صرف تصور جمال و کمال در حضرت خداوندی باشد. از نظر صدرا کمال عشق به خدا این است که تمام دل به او تعلق گیرد و جان از تمایل به تمام آنچه جز خدا است، پاک شود. در این صورت معشوق در جان عاشق نشیند و او را به مقام فنا رسانده و عاشق، شهید عشق گشته است. نتیجة عشق دو...

full text

ویژگی‌های متمایز عنصر مرگ از منظر صدرالمتألهین

حقیقت مرگ و معاد از مسائل بنیادین فلسفۀ صدرالمتألهین است. مرگ از نگاه او دارای سه ویژگی اصلی است: اولین ویژگی مرگ، عدمی‌نبودن آن است. این ویژگی با نگرش‌های مادی که بر اساس آن مرگ پایان حیات، اتمام زحمات آدمی و در نتیجه سبب پوچ‌بودن زندگی تلقی می‌شود، متفاوت است. با توجه به مشرب فلسفی صدرالمتألهین می‌توان فهمید که این ویژگی هیچ‌گاه از روی مصلحت‌جویی مطرح نشده است؛ بلکه نوعی تبیین واقعیت به شمار ...

full text

شناخت پذیرى خداوند از منظر صدرالمتألهین

شناخت خداوند متعال و نحوه رسیدن به موجود نامتناهی همواره ازدغدغه های فیلسوفان بزرگ بوده است. از نظر ملاصدرا ادراک ذات الهی برای انسان ها مقدور نیست اما برهان آوری برای خداوند متعال به صورت برهان شبیه به لم ممکن است. دربراهین اثبات خدا تنها چیزی که ثابت می شود این است که این مفهوم دارای مصداق است اما شناختی به مصداق برای ما حاصل نمی شود. مقصود ملاصدرا از برهان صدقین، شناخت ذات خداوند متعال از رو...

full text

معناشناسی اوصاف الهی از منظر صدرالمتألهین

این مقاله درصدد تبیین دیدگاه اشتراک معنوی صدرالمتألهین درباره نحوه معناداری گزاره‌های ناظر به اوصاف الهی (مشترک با مخلوقات) می‌باشد. بر این اساس، ابتدا از اصل معناداری این گزاره‌ها دفاع کرده، نشان داده‌ایم که دیدگاه پوزیتویستی که معنای معرفتی این گونه گزاره‌ها ناتمام و خودشکن است. در گام دوم، واقع‌نمایی این گزاره‌ها و حکایت‌گری آن‌ها از امری ورای اذهان بشری تبیین شده است. سپس به‌کوتاهی به مهم‌ت...

full text

ارتباط وجودشناسی با معرفت‌شناسی از منظر صدرالمتألهین

وجود و معرفت دو محور بحث در حوزه‌ی فلسفی اسلام به شمار می‌روند که مقولات علم، اتحاد عقل و معقول و ظهورات وجود در ذیل آن مباحث مطرح می‌گردد.  وجود علم وجودی خارجی است که اصالتاً و به منزله‌ی وصفی نفسانی در فضای نفس جعل می‌شود و به تبع آن، ماهیت علم محقق می‌گردد و در ظل وجود علم، وجود ذهنی معلوم و به تبع آن، ماهیت معلوم نیز جعل می‌گردد.  صدرالمتألهین معتقد است که در حقیقت، علم نحوه‌ای از وجود ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 44  issue 1

pages  109- 126

publication date 2016-06-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023